PRAVILNIK O KATEGORIZACIJI TURISTIČKIH MESTA

Član 1

Ovim pravilnikom propisuju se bliži uslovi za određivanje kategorije turističkog mesta, način određivanja i promene kategorije, kao i vrste podataka o turističkim mestima koji se evidentiraju u Registru turizma.

Član 2

Razvrstavanje turističkih mesta u kategorije vrši se na osnovu kvantitativnih i kvalitativnih kriterijuma.

Kvantitativni kriterijumi procenjuju se na osnovu raspoloživih podataka obima turističkog prometa u poslednje tri godine koje prethode godini u kojoj se vrši određivanje kategorije turističkog mesta.

Kvalitativni kriterijumi procenjuju se na osnovu stepena izgrađenosti komunalne, saobraćajne i turističke infrastrukture kao i turističke suprastrukture područja koje se razvrstava u kategoriju turističkog mesta (u daljem tekstu: područje).

Obim turističkog prometa

Član 3

Procena obima turističkog prometa područja određuje se na osnovu:

1) registrovanog broja dolaska turista;

2) registrovanog broja noćenja turista u ugostiteljskim objektima za smeštaj;

3) ukupnog broja noćenja turista u ugostiteljskim objektima za smeštaj u toku godine u odnosu na broj stanovnika područja.

Procena obima turističkog prometa iz stava 1. ovog člana vrši se na osnovu zvaničnih podataka Republičkog zavoda za statistiku, sabiranjem raspoloživih podataka o turističkom prometu i deljenjem sa brojem godina koje su obuhvaćene statističkim izveštajem.

Procena obima turističkog prometa iz stava 1. ovog člana vrši se i na osnovu podataka iz centralnog informacionog sistema u oblasti ugostiteljstva i turizma (E-turista).

Broj stanovnika područja iz stava 1. tačka 3. ovog člana utvrđuje se prema poslednjem popisu stanovništva.

Procena obima turističkog prometa vrši se prema vrednostima navedenim u Tabeli broj 1 - Obim turističkog prometa, koja je odštampana uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 4

Na osnovu kvantitativnih kriterijuma područje se razvrstava na sledeći način:

1) u grupu I ako vrednost turističkog prometa iznosi od 12 do 15 bodova;

2) u grupu II ako vrednost turističkog prometa iznosi od 9 do 11 bodova;

3) u grupu III ako vrednost turističkog prometa iznosi od 5 do 8 bodova;

4) u grupu IV ako vrednost turističkog prometa iznosi od 1 do 4 boda.

Komunalna infrastruktura

Član 5

Procena stepena izgrađenosti komunalne infrastrukture vrši se na osnovu sledećih kriterijuma: vodovodna mreža (javna vodovodna mreža sprovedena na području celog mesta ili obezbeđeno snabdevanje higijenski ispravnom vodom u dovoljnoj količini); kanalizaciona mreža (javna kanalizaciona mreža sa uređajem za prečišćavanje otpadnih voda ili organizovano redovno pražnjenje septičkih jama); električna mreža (električna mreža na području celog mesta, javna rasveta); telekomunikacije (uspostavljena fiksna telefonija, pokrivenost signalima mreža mobilne telefonije na celokupnom području, pokrivenost priključcima za internet); usluge uklanjanja otpada (uklanjanje čvrstih otpadnih materija, organizovan odvoz smeća).

Prilikom procene stepena izgrađenosti komunalne infrastrukture uzima se u obzir i pružanje usluga zdravstvene zaštite i uređenost i opremljenost javnih površina na području.

Procena pružanja usluga zdravstvene zaštite na području vrši se na osnovu dostupnosti medicinskoj pomoći (dom zdravlja/ambulanta, blizina bolnice ili lečilišta do 15 km).

Uređenost i opremljenost javnih površina na području procenjuje se na osnovu sledećih kriterijuma: postavljene korpe za otpatke na javnim površinama, uređeni središnji trgovi, održavanje zelenih površina, održavanje zelenih površina oko lokalnih saobraćajnica od ulaska u mesto i u samom mestu.

Saobraćajna infrastruktura

Član 6

Procena stepena izgrađenosti saobraćajne infrastrukture vrši se na osnovu sledećih kriterijuma: udaljenost aerodroma od područja koje se razvrstava u kategoriju turističkog mesta; udaljenost sportskog aerodroma od područja koje se razvrstava u kategoriju turističkog mesta; udaljenost železničke stanice od područja koje se razvrstava u kategoriju turističkog mesta; autobuska stanica (povezanost mesta autobuskim linijama sa drugim destinacijama); luka (za međunarodni saobraćaj); parking sa organizovanom naplatom ili garaža (obezbeđeno parkiranje vozila na parkingu sa organizovanom naplatom ili u garaži); stanica za punjenje električnih vozila; usluge taksi prevoza (organizovane usluge taksi prevoza); saobraćajna signalizacija i oprema saobraćajnica (jasno obeleženi pešački prelazi, natkrivena stajališta na autobuskim stanicama, odmorište uz saobraćajnice opremljeno klupama); turistička signalizacija na putevima (informativne table, panoi sa planovima grada/opštine/naselja i drugim turističkim informacijama, table dobrodošlice).

Turistička infrastruktura

Član 7

Procena stepena izgrađenosti turističke infrastrukture vrši se na osnovu izgrađenosti područja u pogledu sledećih vrsta objekata: turistički informativni centar (organizovano informisanje turista, centar za prihvat turista i posetilaca); otvoreni i zatvoreni objekti sportske rekreacije (teniski teren, golf, mini golf, fudbalski teren, odbojkaški teren, košarkaški teren, bazen za kupanje, male veštačke akumulacije sa kupalištem, dečje igralište, teren za jahanje, biciklistička staza, trim staza, staza zdravlja, staza za motorne sanke, panoramski put); tematski i zabavni park (jedan ili više tematskih ili zabavnih parkova); objekti nautičkog turizma (ukoliko mesto na svojoj teritoriji ima vodene površine, podobne za nautički turizam); ostala infrastruktura i objekti (vidikovac, objekat za posmatranje prirodnih retkosti, objekat za predah i kraće zadržavanje turista, muzej, letnja pozornica, pešačke staze, objekti avanturističke aktivnosti - bandži, paraglajding, itd.).

Član 8

Prilikom procene stepena izgrađenosti turističke infrastrukture uzima se u obzir i prirodna i kulturna baština, kao i turistički proizvodi područja.

Procena prirodne i kulturne baštine područja vrši se na osnovu sledećih kriterijuma: prirodna baština (prostiranje nacionalnog parka na području koje se razvrstava u kategoriju turističkog mesta, prostiranje parka prirode na području koje se razvrstava u kategoriju turističkog mesta, poseban rezervat udaljen do 70 km od područja koje se razvrstava u kategoriju turističkog mesta); nepokretna kulturna dobra u funkciji turizma (spomenici kulture, prostorne kulturne-istorijske celine, arheološka nalazišta - blizina do 30 km, znamenita mesta, lokaliteti i spomenici pod zaštitom UNESKA).

Procena ponude turističkih proizvoda područja vrši se u odnosu na sledeće turističke proizvode: gradski odmor ("City break"); kružna putovanja ("Touring"); poslovni turizam (kapacitet do 100, 200 i 500 mesta); zdravstveni turizam ("Spa/wellness") (utvrđeno područje banje, pružanje usluga zdravstvenog turizma); planine (uređene ski staza/spasilačke ekipe, sertifikat FIS-a, mogućnost veštačkog osnežavanja); jezera i reke (tuševi/toaleti, kabine za presvlačenje, spasilačka služba, skakaonica, tobogan, odbojka na pesku, suncobrani, ležaljke, pedaline i dr, prilaz za invalide, korpe za otpatke; nautika (mogućnost korišćenja individualnih plovila, krstarenje - organizovane brodske ture-kruzing); događaji ("Events") (manifestacija/događaj sa preko 100.000 posetilaca, manifestacija/događaj sa preko 50.000 posetilaca, manifestacija/događaj sa preko 10.000 posetilaca, manifestacija/događaj sa preko 5.000 posetilaca, manifestacija/događaj sa preko 2.000 posetilaca); ruralni turizam i specijalni interesi (vinske ture, pešačenje, biciklizam, lov, ribolov, konjički sportovi, eko lov, rafting, splavarenje).

Turistička suprastruktura

Član 9

Procena stepena izgrađenosti turističke suprastrukture vrši se na osnovu izgrađenosti područja u pogledu sledećih vrsta kategorisanih ugostiteljskih objekata: hotel; motel; pansion; turističko naselje; kamping; kuća; apartman; soba; seosko turističko domaćinstvo; lovačka vila; marina i u pogledu sledećih vrsta ugostiteljskih objekata koji se ne kategorišu: hostel; konačište/prenoćište; restoran/kafana, bar, kafe i drugo; ketering objekat; kampiralište/kamp stop; lovačka koliba/lovačka kuća/lovački dom; objekti nautičkog turizma.

Član 10

Procena kvalitativnih kriterijuma u pogledu komunalne, saobraćajne i turističke infrastrukture, vrši se prema vrednostima navedenim u Tabeli broj 2 - Kvalitativni kriterijumi za razvrstavanje u kategoriju turističkog mesta u pogledu komunalne, saobraćajne i turističke infrastrukture, koja je odštampana uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Procena kvalitativnih kriterijuma u pogledu turističke suprastrukture vrši se prema vrednostima navedenim u Tabeli broj 3 - Kvalitativni kriterijumi za razvrstavanje u kategoriju turističkog mesta u pogledu turističke suprastrukture, koja je odštampana uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo.

Član 11

Na osnovu kvalitativnih kriterijuma iz čl. 5-9. ovog pravilnika područje se razvrstava na sledeći način:

1) u grupu I ako ispunjava obavezne elemente za ovu kategoriju označene znakom "M" i ima najmanje 70 bodova po osnovu izbornih elemenata,

2) u grupu II ako ispunjava obavezne elemente za ovu kategoriju označene znakom "M" i ima najmanje 58 bodova po osnovu izbornih elemenata,

3) u grupu III ako ispunjava obavezne elemente za ovu kategoriju označene znakom "M" i ima najmanje 48 bodova po osnovu izbornih elemenata,

4) u grupu IV ako ispunjava obavezne elemente za ovu kategoriju označene znakom "M" i ima najmanje 38 bodova po osnovu izbornih elemenata.

Član 12

Kategorija turističkog mesta označava se u skladu sa zakonom kojim se uređuje turizam, na sledeći način:

1) kategorija označena rimskim brojem I;

2) kategorija označena rimskim brojem II;

3) kategorija označena rimskim brojem III;

4) kategorija označena rimskim brojem IV.

Član 13

Područja se razvrstavaju u kategorije turističkog mesta prema kvalitativnim i kvantitativnim kriterijumima na sledeći način:

Član 14

Zahtev za određivanje kategorije turističkog mesta podnosi jedinica lokalne samouprave i to za područje naseljenog mesta, dela teritorije ili celokupne teritorije na kojoj se prostire jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom kojim se uređuje turizam.

Zahtev za određivanje kategorije turističkog mesta mogu zajednički podneti i dve ili više jedinice lokalne samouprave.

Zahtev sadrži: naziv i adresu podnosioca zahteva, opis granica turističkog mesta, podatke o kvantitativnim i kvalitativnim kriterijumima na osnovu kojih se vrši razvrstavanje u kategoriju turističkog mesta, u skladu sa ovim pravilnikom, dokaze o ispunjenosti kvantitativnih i kvalitativnih kriterijuma i ostale podatke o turističkom mestu koji se evidentiraju u Registru turizma.

Dokazi iz stava 3. ovog člana ne mogu biti stariji od godinu dana.

U slučaju ponovnog određivanja kategorije jedinica lokalne samouprave podnosi zahtev 60 dana pre isteka rešenja o kategorizaciji turističkog mesta.

Član 15

Komisija za kategorizaciju turističkih mesta, koja se obrazuje u skladu sa zakonom kojim se uređuje turizam, priprema predlog za razvrstavanje turističkog mesta u odgovarajuću kategoriju u formi zapisnika.

Zapisnik sadrži:

1) osnovne podatke o podnosiocu zahteva i turističkom mestu;

2) podatke o ispunjenosti uslova za odgovarajuću kategoriju turističkog mesta;

3) predlog Komisije za kategorizaciju turističkog mesta.

Komisija za kategorizaciju turističkog mesta proverava kvalitativne kriterijume na licu mesta.

Rešenje o određivanju kategorije turističkog mesta dostavlja se Registru turizma radi evidentiranja.

Promena kategorije turističkog mesta

Član 16

Ako u toku perioda za koji je izdato rešenje o određivanju kategorije turističkog mesta, turističko mesto ispuni uslove za višu kategoriju od kategorije koja mu je određena, na zahtev jedinice lokalne samouprave može se promeniti kategorija turističkog mesta.

Promena kategorije turističkog mesta vrši se po istom postupku i na isti način koji se primenjuju za njeno određivanje.

Član 17

U okviru Registra turizma evidentiraju se sledeći podaci o turističkom mestu:

1) kategorija turističkog mesta;

2) opšti podaci o turističkom mestu (opis granica i površina turističkog mesta u km2, broj stanovnika turističkog mesta, broj zaposlenih turističkog mesta, broj zaposlenih u turizmu turističkog mesta);

3) podaci o turističkom prometu u turističkom mestu (broj dolazaka turista, broj noćenja turista u ugostiteljskim objektima za smeštaj);

4) podaci o turističkoj suprastrukturi turističkog mesta: ugostiteljski objekti za smeštaj (broj i vrsta), smeštajne jedinice u ugostiteljskim objektima za smeštaj - sobe i apartmani (broj i vrsta) i to po vrstama objekata i ukupno, broj ležaja (kreveta), kao i ukupan broj individualnih ležaja u ugostiteljskim objektima za smeštaj, (po vrsti objekata, vrsti smeštajnih jedinica i ukupno), broj sedećih mesta u ugostiteljskim objektima za ishranu i piće (po vrsti objekata i ukupno);

5) raspoloživi podaci o turističkim resursima navedeni u zahtevu za određivanje kategorije turističkog mesta, i to: podaci o komunalnoj, saobraćajnoj i turističkoj infrastrukturi i ostali raspoloživi podaci o turističkoj suprastrukturi turističkog mesta.

Član 18

Postupci koji su započeti do dana stupanju na snagu ovog pravilnika okončaće se po odredbama pravilnika koji je bio na snazi do dana stupanja na snagu ovog pravilnika.

Član 19

Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o kategorizaciji turističkih mesta ("Službeni glasnik RS", br. 24/12, 31/12 - ispravka i 102/15).

Član 20

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", osim odredaba člana 3. stav 3. ovog pravilnika, koje se primenjuju od 1. februara 2024. godine.

Tabela broj 1 - OBIM TURISTIČKOG PROMETA

________________
1 Kategorije izražene rimskim brojem.
2 Znak "M" - obavezni element za naznačenu kategoriju.
3 Znak "/" element se ne odnosi na naznačenu kategoriju.
4 Prilikom popunjavanja ove izjave koristite simbol (+) za označavanje odgovora na odnosno pitanje.
5 Zatvoren kanalizacijski sistem.
6 Udaljenost od spoljne granice turističkog mesta.
7 Udaljenost od spoljne granice turističkog mesta.
8 Udaljenost od spoljne granice turističkog mesta.
9 Prilikom popunjavanja ove izjave koristite simbol (+) za označavanje odgovora na odnosno pitanje.
10 Kulturna dobra su stvari i tvorevine materijalne i duhovne kulture od opšteg interesa koje uživaju posebnu zaštitu utvrđenu Zakonom o kulturnim dobrima ("Službeni glasnik RS", br. 71/94, 51/11 - dr. zakon, 99/11 - dr. zakon, 16/20 - dr. zakon, 35/21 - dr. zakon i 129/21). Kulturna dobra, u zavisnosti od fizičkih, umetničkih, kulturnih i istorijskih svojstava, jesu: spomenici kulture, prostorne kulturno-istorijske celine, arheološka nalazišta i znamenita mesta - nepokretna kulturna dobra, umetničko-istorijska dela, arhivska građa, filmska građa i stara i retka knjiga - pokretna dobra. U zavisnosti od značaja, kulturna dobra se razvrstavaju u kategorije: kulturna dobra, kulturna dobra od velikog značaja i kulturna dobra od izuzetnog značaja.
11 Za svaki spomenik kulture po 1 bod ali ne više od 3 boda.
12 Prilikom popunjavanja ove izjave koristite simbol (+) za označavanje odgovora na odnosno pitanje.
13 Međunarodna skijaška federacija.
14 Za svaki sadržaj po 1 bod ali ne više od 3 boda.
15 Organizovano pružanje usluga u navedenim oblastima.

Tabela broj 3 - KVALITATIVNI KRITERIJUMI ZA RAZVRSTAVANJE U KATEGORIJU TURISTIČKOG MESTA U POGLEDU TURISTIČKE SUPRASTRUKTURE

_______________
1 Broj kategorisanih objekata jedne vrste množi se sa brojem bodova osim za kuću, apartman, sobu i seosko turističko domaćinstvo.
2 Kao kategorisani ugostiteljski objekat vrste hotel boduje se i podvrsta apart i garni hotel.