PRAVILNIK O USLOVIMA I NAČINU OSTVARIVANJA PRAVA NA PRIZNAVANJE TROŠKOVA KOJI SU NEPOSREDNO POVEZANI SA ISTRAŽIVANJEM I RAZVOJEM U PORESKOM BILANSU U DVOSTRUKO UVEĆANOM IZNOSU

1. Predmet uređivanja

Član 1

Ovim pravilnikom se bliže uređuje šta se smatra troškovima koji su neposredno povezani sa istraživanjem i razvojem koje obveznik obavlja u Republici Srbiji (u daljem tekstu: Republika), kao i uslovi i način ostvarivanja prava na njihovo priznavanje kao rashoda u poreskom bilansu u dvostruko uvećanom iznosu, u skladu sa odredbama člana 22g stav 1. Zakona o porezu na dobit pravnih lica ("Službeni glasnik RS", br. 25/01, 80/02, 43/03, 84/04, 18/10, 101/11, 119/12, 47/13, 108/13, 68/14 - dr. zakon, 142/14, 91/15 - autentično tumačenje, 112/15, 113/17 i 95/18 - u daljem tekstu: Zakon).

2. Troškovi istraživanja i razvoja

Član 2

Troškovima koji su neposredno povezani sa istraživanjem i razvojem iz člana 1. ovog pravilnika (u daljem tekstu: troškovi istraživanja i razvoja), smatraju se naročito:

1) troškovi zarada zaposlenih koji su angažovani na poslovima istraživanja i razvoja;

2) troškovi materijala koji je u neposrednoj vezi sa istraživanjem i razvojem;

3) troškovi nabavke nematerijalnih sredstava, kao i prava na korišćenje nematerijalne imovine (zaštićenih autorskih prava, patenata i sl.) neposredno vezanih za istraživanje i razvoj;

4) troškovi nabavke nekretnina, postrojenja, opreme i bioloških sredstava koja se neposredno koriste za istraživanje i razvoj;

5) troškovi zakupa nekretnina, postrojenja, opreme i bioloških sredstava koja se neposredno koriste za istraživanje i razvoj;

6) troškovi nabavke stručnih mišljenja, savetodavnih usluga kao i prenosa posebnih znanja i veština (know-how), pribavljenih za neposredne potrebe istraživanja i razvoja, osim usluga koje su pribavljene od povezanih lica;

7) troškovi nastali za potrebe pravne zaštite prava intelektualne svojine u Republici i inostranstvu (autorsko i srodna prava i patenti);

8) troškovi pozajmljivanja koji nastaju po osnovu novčanih sredstava pozajmljenih isključivo radi finansiranja poslova istraživanja i razvoja;

9) troškovi proizvodnih usluga pribavljenih za neposredne potrebe istraživanja i razvoja.

Troškovi iz stava 1. tačka 1) ovog člana obuhvataju:

1) aktivnosti sprovođenja projekta koje podrazumevaju aktivnosti zaposlenih koji su neposredno uključeni u identifikovanje i rešavanje odgovarajućih tehničkih problema povezanih sa konkretnim projektom (zaposleni koji su angažovani na poslovima razvoja novog proizvodnog sistema i/ili proizvoda, razvoja novih računarskih kola, formulisanja novih hemijskih jedinjenja, razvoja sistema za rešavanje problema zagađenja zemljišta i životne sredine, procenjivanja karakteristika zemljišta, sprovođenja laboratorijskih eksperimenata, razvoja softverskih rešenja, razvoja sistema za upravljanje otpadnim vodama, razvoja novih materijala i sl.);

2) aktivnosti povezane sa direktnim nadzorom sprovođenja projekta koje podrazumevaju aktivnosti povezane sa neposrednim upravljanjem i nadzorom projekta, kao što su: prisustvovanje sastancima na kojima se raspravlja o tehničkim aspektima projekta, predloženim konceptima i alternativama kao i mogućim rešenjima i rezultatima; direktno sastajanje sa zaposlenima koji su uključeni u rešavanje konkretnog tehničkog problema, planiranje projekta, procena predloženih rešenja u domenu dizajna i procesa, upravljanje procesom razvoja, pružanje povratnih informacija višim nivoima rukovodstva u vezi sa aktivnostima na konkretnom projektu, i sl.; pod ovim aktivnostima se ne podrazumevaju aktivnosti upravljanja koje nisu povezane sa neposrednim upravljanjem i nadzorom projekta;

3) aktivnosti podrške u vezi sa projektom koje podrazumevaju sve one aktivnosti koje direktno podržavaju zaposlene koji su angažovani na sprovođenju i direktnom nadzoru projekta, kao što su: podešavanje opreme koja se koristi u svrhe istraživanja; upotreba mašina u svrhu proizvodnje prototipskih komponenata; asistiranje inženjerima prilikom isprobavanja novih proizvodnih procesa; pružanje povratne informacije o tehničkim karakteristikama proizvoda od strane linijskog rukovodioca proizvodnje; pružanje konceptualnih rešenja ili tehničkih informacija od strane prodajnog osoblja; izrada izveštaja od strane službenika; čišćenje nakon testiranja nekog eksperimentalnog procesa, odnosno održavanje prostorija u kojima se sprovode aktivnosti istraživanja i razvoja; kontrola kvaliteta u cilju testiranja novog proizvoda, materijala, procesa, softvera, i sl; istraživanje tržišta od strane zaposlenih u nabavci u cilju pronalaženja kanala nabavke materijala koji će se koristiti u novom proizvodnom procesu ili pri proizvodnji novog proizvoda, i sl.

Troškovi iz stava 1. tačka 2) ovog člana obuhvataju troškove materijala koji je u neposrednoj vezi sa istraživanjem i razvojem koje sprovodi obveznik, a pod kojima se podrazumevaju troškovi različitih tipova materijala koji se koriste radi obavljanja određenih aktivnosti u okviru realizacije istraživačko-razvojnog projekta, kao što su: komponente koje se koriste prilikom proizvodnje prototipa nekog proizvoda; instrumenti koji se koriste u cilju sprovođenja laboratorijskog eksperimenta; različite vrste hemikalija i drugih materijala koji se koriste prilikom testiranja novog procesa ili proizvoda, i sl.

Troškovima istraživanja i razvoja iz člana 1. ovog pravilnika, ne mogu se smatrati:

1) troškovi prodaje, kao što su troškovi reklamiranja i promovisanja novog proizvoda ili usluge, koji nastaju kao rezultat ulaganja u istraživanje i razvoj;

2) administrativni i drugi opšti režijski troškovi koji se ne mogu dovesti u neposrednu vezu sa ulaganjima u istraživanje i razvoj, kao što su troškovi zarada viših linija rukovodstva koje nisu direktno uključene u nadzor realizacije istraživačko-razvojnog projekta, kao i drugi opšti režijski troškovi koji se ne mogu dovesti u neposrednu vezu sa ulaganjima u istraživanje i razvoj;

3) troškovi obuke zaposlenih;

4) troškovi tekućeg održavanja stalnih sredstava koja se koriste za istraživanje i razvoj, kao i tekućeg održavanja ulaganja u razvoj koja su priznata kao nematerijalna imovina ili bilo kog drugog oblika stalnih sredstava koja nastaju kao rezultat ulaganja u fazi razvoja.

3. Priznavanje troškova neposredno povezanih sa istraživanjem i razvojem u dvostruko uvećanom iznosu

Član 3

Troškovi istraživanja i razvoja koji se, kao takvi, iskazuju u bilansu uspeha, priznaju se kao rashod u iznosima utvrđenim u bilansu uspeha koji je sačinjen u skladu sa MRS, MSFI i MSFI za MSP, odnosno u skladu sa propisima o načinu priznavanja, vrednovanja, prezentacije i obelodanjivanja pozicija u finansijskim izveštajima obveznika koji ne primenjuju MRS, MSFI i MSFI za MSP (u daljem tekstu: propisi o računovodstvu).

Troškovi istraživanja i razvoja iz stava 1. ovog člana dodatno se priznaju u poreskom periodu u kom su nastali, i iskazuju se u poreskom bilansu koji se podnosi za taj poreski period.

Troškovi istraživanja i razvoja koji se, u slučaju nabavke nekretnine, postrojenja, opreme i bioloških sredstava (u daljem tekstu: stalna sredstva), a u skladu sa propisima o računovodstvu, ne iskazuju kao rashod, već se iskazuju kao imovina, priznaju se kao rashod u poreskom bilansu, u poreskom periodu u kom su nabavljeni, i to u iznosu njihove nabavne vrednosti, pri čemu ovo priznavanje ne utiče na priznavanje amortizacije tih sredstava, odnosno njihovo obezvređenje.

Troškovi istraživanja i razvoja, u slučaju stalnih sredstava uzetih u zakup, koja se, u skladu sa propisima o računovodstvu ne iskazuju kao rashod, već se iskazuju kao imovina, priznaju se kao rashod u poreskom bilansu, u poreskom periodu u kom je stalno sredstvo uzeto u zakup, i to u iznosu ukupne naknade koju je obveznik dužan da plati u periodu trajanja ugovora o zakupu, pri čemu ovo priznavanje ne utiče na priznavanje amortizacije tih sredstava, odnosno njihovo obezvređenje.

Naknadna ulaganja izvršena u stalna sredstva koja su nastala kao rezultat istraživanja i razvoja, priznaju se kao rashod u poreskom bilansu u punom iznosu u onom poreskom periodu u kom su završena, pri čemu ovo priznavanje ne utiče na priznavanje amortizacije stalnih sredstava, odnosno obezvređenje stalnih sredstava u čiju su nabavnu vrednost uključena.

Troškovi istraživanja i razvoja iz st. od 3. do 5. ovog člana, priznaju se srazmerno procentu korišćenja nabavljenog, odnosno u zakup uzetog stalnog sredstva, za svrhe istraživanja i razvoja.

Procenat iz stava 6. ovog člana obveznik opredeljuje u poreskom periodu u kom je nabavio, odnosno uzeo u zakup stalno sredstvo, i dužan je da ga primenjuje u roku od deset poreskih perioda za nepokretnosti, odnosno u roku od pet poreskih perioda za ostala stalna sredstva.

Ukoliko obveznik u poreskom periodu, a pre isteka roka iz stava 7. ovog člana, smanji opredeljeni procenat za više od 20%, dužan je da u tom poreskom periodu u poresku osnovicu uključi iznos koji se utvrđuje na sledeći način:

(ukupno priznat rashod x N%) x KF (korektivni faktor) = iznos koji se uključuje u poresku osnovicu

ukupno priznat rashod = iznos rashoda koji je priznat u poreskom periodu u kom je pojedinačno sredstvo nabavljeno, odnosno uzeto u zakup, u skladu sa st. 3. i 4. ovog člana

N = količnik umanjenja procenta korišćenja sredstava iz stava 6. ovog člana (prvobitno opredeljen procenat) i procenta korišćenja sredstava iz stava 6. ovog člana

Ukoliko u poreskim periodima koji slede nakon poreskog perioda u kome je smanjen procenat korišćenja sredstva za više od 20% u odnosu na prvobitno opredeljen procenat iz stava 6. ovog člana obveznik dodatno umanji procenat korišćenja sredstva, dužan je da u poresku osnovicu uključi iznos koji se utvrđuje na način propisan stavom 8. ovog člana, s tim što se u tom slučaju N utvrđuje na sledeći način:

N = količnik umanjenja procenta korišćenja sredstva u odnosu na prvi prethodno utvrđeni viši procenat korišćenja sredstva i procenta korišćenja sredstva iz stava 6. ovog člana.

Pod prvim prethodno utvrđenim višim procentom korišćenja sredstva iz stava 9. ovog člana, podrazumeva se procenat korišćenja sredstva u prvom prethodnom poreskom periodu u kome je obveznik u poresku osnovicu uključio deo rashoda priznatih u skladu sa st. 3. i 4. ovog člana.

U slučaju postojećih stalnih sredstava koja se neposredno koriste za istraživanje i razvoj, kao rashod u poreskom bilansu priznaje se njihova neotpisana poreska vrednost, srazmerno procentu njihovog korišćenja za potrebe istraživanja i razvoja koji se utvrđuje shodnom primenom st. 6. do 9. ovog člana, pri čemu ovo priznavanje ne utiče na priznavanje amortizacije ovih stalnih sredstava, odnosno njihovo obezvređenje.

Neotpisana poreska vrednost postojećih stalnih sredstava koja su počela da se neposredno koriste za potrebe istraživanja i razvoja pre ili tokom poreskog perioda koji počinje u 2019. godini, priznaje se kao rashod u poreskom bilansu koji se podnosi za poreski period koji počinje u 2019. godini.

Neotpisana poreska vrednost postojećih stalnih sredstava koja počinju da se neposredno koriste za potrebe istraživanja i razvoja u poreskim periodima koji slede poreskom periodu koji počinje u 2019. godini, priznaje se kao rashod u poreskom bilansu onog poreskog perioda u kom se počelo sa njihovim neposrednim korišćenjem za potrebe istraživanja i razvoja.

Neotpisana poreska vrednost se utvrđuje na dan početka korišćenja sredstava za potrebe istraživanja i razvoja, odnosno na prvi dan poreskog perioda koji počinje u 2019. godini za sredstva koja su počela da se koriste pre 1. januara 2019. godine

Pod postojećim stalnim sredstvima iz stava 11. ovog člana smatraju se ona stalna sredstva koja su nabavljena zaključno sa 31. decembrom 2018. godine, odnosno sa poslednjim danom poreskog perioda koji počinje u 2018. godini.

U slučaju da su zaposleni samo delom radno angažovani na poslovima istraživanja i razvoja, odnosno da su nematerijalna imovina, nekretnine, postrojenja, oprema, biološka sredstva i usluge kao i postojeća stalna sredstva pribavljeni samo delom za potrebe istraživanja i razvoja, pravo na priznavanje troškova u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana odnosi se samo na onaj deo takvih troškova koji se direktno može pripisati istraživanju i razvoju.

4. Obavljanje istraživanja i razvoja u Republici

Član 4

Pravo na priznavanje troškova istraživanja i razvoja u skladu sa ovim pravilnikom obveznik ostvaruje isključivo po osnovu projekata istraživanja i razvoja koji se obavljaju u Republici (u daljem tekstu: projekat).

Projekat iz stava 1. ovog člana smatra se obavljenim u Republici ukoliko najmanje 90% svih zaposlenih koji su angažovani na poslovima istraživanja i razvoja svoje aktivnosti obavlja na teritoriji Republike.

Izuzetno od stava 2. ovog člana, projekat će se smatrati obavljenim u Republici i ukoliko se neki njegovi delovi obavljaju van teritorije Republike, pod uslovom da je izmeštanje aktivnosti istraživanja i razvoja van teritorije Republike uzrokovano posebnim fizičkim, geografskim, odnosno prirodnim faktorima koje nije moguće obezbediti na teritoriji Republike.

5. Dokumentacija koju obveznik treba da priloži

Član 5

Obveznik koji ostvaruje pravo na priznavanje troškova istraživanja i razvoja u skladu sa ovim pravilnikom, dužan je da za svaki pojedinačni projekat uz poreski bilans priloži:

1) opis (specifikacija) projekta sa posebno istaknutim ciljevima projekta, planiranim fazama projekta kao i planiranim aktivnostima u okviru svake od faze projekta;

2) evidenciju o vremenu koje je svaki od zaposlenih proveo radeći na određenom projektu;

3) zaključak.

U zaključku iz stava 1. tačka 3) ovog člana, obveznik je dužan da iskaže podatke o iznosu svih troškova istraživanja i razvoja pojedinačno navedenih u članu 2. stav 1. ovog pravilnika, kao i podatak o ukupnom iznosu tih troškova.

Izuzetno od stava 1. ovog člana, obveznik je dužan da u momentu podnošenja poreskog bilansa poseduje sledeću dokumentaciju:

1) budžet projekta koji je odobren od strane uprave uz projekcije performansi koje se od konkretnog projekta očekuju;

2) plan nabavke koji se odnosi na konkretan projekat;

3) mišljenja stručnjaka koji su zaduženi za realizaciju projekta;

4) fakture iz kojih se može videti vrednost sredstava ili usluga koje su nabavljene za potrebe istraživanja i razvoja;

5) ugovori sa trećim licima koja su angažovana na projektu;

6) evidenciju propisanu članom 6. ovog pravilnika.

Dokumentaciju iz stava 1. ovog člana obveznik podnosi u papirnoj formi.

6. Način vođenja evidencije troškova istraživanja i razvoja

Član 6

Obveznik koji ostvaruje pravo na priznavanje troškova istraživanja i razvoja u skladu sa ovim pravilnikom, dužan je da vodi evidenciju o iznosima troškova istraživanja i razvoja.

Evidenciju iz stava 1. ovog člana obveznik je dužan da vodi za svaki projekat posebno, i to:

1) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika, obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentiraju troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični rashodi koji se odnose na zaposlene čije su aktivnosti povezane sa aktivnostima istraživanja i razvoja i to samo u meri u kojoj su povezane sa istraživanjem i razvojem;

2) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 2) ovog pravilnika, obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentiraju oni troškovi materijala koji su u neposrednoj pretežnoj ili isključivoj vezi sa istraživanjem i razvojem;

3) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 3) ovog pravilnika, obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentira nabavna vrednost one nematerijalne imovine koja je nabavljena posle 1. januara 2019. godine, a koja se koristi za istraživanje i razvoj;

4) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 4) ovog pravilnika, obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentira nabavna vrednost stalnih sredstava nabavljenih posle 1. januara 2019. godine koja se koriste za istraživanje i razvoj, odnosno neotpisana poreska vrednost postojećih stalnih sredstava koja se koriste za istraživanje i razvoj;

5) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 5) ovog pravilnika, u slučaju zakupa stalnih sredstava koja se prema propisima o računovodstvu ne priznaju kao imovina, obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se prate troškovi zakupa stalnih sredstava koja se koriste za istraživanje i razvoj, a koja se ne priznaju kao imovina; u slučaju zakupa stalnih sredstva iz člana 3. stav 4. ovog pravilnika, potrebno je obezbediti posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se prate iznosi troškova zakupa (lizing naknade, odnosno otplate dela glavnice i kamate) stalnih sredstava koja se priznaju kao imovina;

6) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 6) ovog pravilnika, obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentiraju troškovi nabavke stručnih mišljenja, savetodavnih usluga kao i prenosa posebnih znanja i veština (know-how), pribavljenih za neposredne potrebe istraživanja i razvoja;

7) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 7) ovog pravilnika obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentiraju troškovi nastali za potrebe pravne zaštite prava intelektualne svojine u Republici i inostranstvu (autorsko i srodna prava i patenti);

8) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 8) ovog pravilnika obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentiraju troškovi pozajmljivanja koji nastaju po osnovu novčanih sredstava pozajmljenih isključivo radi finansiranja poslova istraživanja i razvoja do trenutka dok se ne steknu uslovi za njihovo priznavanje kao imovine;

9) za potrebe evidencije troškova iz člana 2. stav 1. tačka 9) ovog pravilnika, obveznik je dužan da obezbedi posebnu poresko-analitičku evidenciju u okviru koje se evidentiraju troškovi proizvodnih usluga pribavljenih za neposredne potrebe istraživanja i razvoja.

Član 7

Odredbe ovog pravilnika primenjuju se na utvrđivanje, obračunavanje i plaćanje poreske obaveze počev za 2019. godinu, odnosno za poreski period koji počinje u 2019. godini.

Član 8

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".